Enflasyonun Psikolojisi

Türkiye’de son yıllarda sıkça konuşulan ekonomik göstergelerden birisi hiç şüphesiz enflasyon.

Lavazza -TPI

Enflasyon çoğu zaman yalnızca artan fiyatlarla eşleştirilse de aslında bunun ötesinde algılarımızı da değiştirmiştir. Günlük hayatımızda karşılaştığımız fiyat artışları yalnızca cebimizi değil, tüketim davranışlarımızı da derinden etkiler.

Haberlerde sıkça rastladığımız “Madem ekonomi bu kadar kötü, neden kafeler, AVM’ler dolu?” sorusu aslında bu algı ile doğrudan ilişkilidir.

Enflasyonun yüksek olduğu ve sürekli arttığı bir ortamda tüketiciler, gelecekte aynı ürünü daha yüksek fiyata alacaklarını ya da alamayacaklarını düşündükleri için alışverişlerini öne çekme eğilimi gösterirler. Bu duruma iktisatta “öne çekilmiş talep etkisi” denir.

Yani aslında normal şartlarda gelecek ay alacağımız bilgisayarı, kıyafeti hatta belki seneye yapacağımız tatili bugünden alıyoruz. Böylece de talep artıyor ve talep arttıkça fiyatlar yükseliyor. Fiyatlar yükseldikçe de yeni bir talep dalgası oluşuyor. Talep artmaya devam ediyor. Bu kısır döngü de fiyat artışlarını hızlandırıyor.

Sonuç olarak, enflasyon yalnızca fiyatların değişimi değil, aynı zamanda tüketicilerin algı ve davranışları üzerinden de ekonomiye yön veren bir unsurdur. Öne çekilmiş talep etkisi de bu sürecin en görünür örneklerinden biridir. Unutulmamalıdır ki, ekonomik dengeyi sağlamak için yalnızca fiyatların değil, aynı zamanda beklentilerin yönetilmesi de büyük önem taşır.

Büşra Ş.