“Savaş Bitti” Mi? Gazze’de Ateşkesin Hukuki ve Siyasi Anlamı

Ekim 2025’te açıklanan son anlaşma “barış” değil, ateşkesin (geçici çatışmasızlık) ilk aşamasıdır. ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hamas’ın onayladığı plan; belirli hatlardan kademeli geri çekilmeler, esir/rehine ve cenaze takasları ile insani yardımın artırılmasını öngörüyor. İsrail kabinesinin onayından sonra 10 Ekim’de yürürlüğe giren bu süreç, “savaş sona erdi” ifadesinin siyasi bir çerçevede dile getirilmesinden ibaret; uluslararası hukuk açısından kalıcı bir barış anlaşması ya da çatışmanın nihai bitişi anlamına gelmiyor. Medyascope’un aktardığına göre ilk aşamada İsrail ordusu belirlenen hatta çekilecek, Hamas ise kısa sürede rehine bırakmaları yapacaktı; plan Türkiye, Mısır ve Katar’ın sahadaki rolünü de içeriyor.

Fotoğraf: Gazete Oksijen

T24’te yer alan analizler de, “Savaş sona erdi” söyleminin aslında kırılgan bir ateşkese işaret ettiğini; Gazze’nin gelecekte kim tarafından ve nasıl yönetileceğinin hâlâ belirsiz olduğunu vurguluyor.

Sahadaki durum “bitmiş savaş”tan uzak. Taraflar karşılıklı adımlar atarken ateşkes sonrası günlerde dahi çatışma ve ihlal haberleri geldi. Örneğin BirGün, ateşkes yürürlükteyken İsrail’in en az 40’a yakın ihlal ve onlarca can kaybı bildiren vakayı haberleştirdi; benzer ihlaller başka kaynaklarda da teyit ediliyor. Uluslararası ajanslar, ateşkese rağmen cenaze ve rehine teslim süreçlerinin sancılı ilerlediğini, yardımların ise mutabık kalınan seviyenin belirgin biçimde altında kaldığını bildiriyor.

İnsani boyut ve insani yardım: Ateşkes metni günlük yardım girişini önemli ölçüde artırmayı hedeflese de, şu ana kadarki sevkiyatlar hedeflenen rakamların hayli gerisinde. Bu da kıtlık ve temel hizmetlere erişim krizinin sürdüğü anlamına geliyor. Yardım akışı ve geçiş kapıları konusundaki tıkanıklıklar (ör. Refah), sahadaki kırılganlığı artırıyor.

Siyasi-askerî başlıklar kapalı: barış mimarisi belirsiz. Orta ve uzun vadeye dair en kritik düğümler—Gazze’nin güvenliği ve yönetimi, Hamas’ın silahsızlanması, İsrail’in çekilmesinin kapsamı, yeniden inşa mekanizması ve Filistin devletliği perspektifi—henüz çözülmedi. Reuters’ın analizine göre ateşkes, İsrail’in uluslararası tecridini kırmak için bir “fırsat penceresi” yaratıyor; ancak bu pencerenin kalıcı bir barış mimarisine dönüşmesi, sahadaki uygulama ve diplomatik sürecin başarısına bağlı. Hamas kanadı, geçiş döneminde güvenliği elinde tutma ve şimdilik silahsızlanmama eğilimini dile getirirken (bu da İsrail’in şartlarıyla çelişiyor), sürecin 3–5 yıllık bir yeniden inşa ve daha geniş siyasal müzakere takvimine yayılabileceği konuşuluyor.

BBC muhabirleri de ateşkesin “bir sonraki aşamasında” rehinelerin iadesi, çekilmelerin derinleşmesi ve yardım koridorlarının genişletilmesinin kritik eşikler olduğunu, ancak sahadaki gecikmeler ve güvenlik çekincelerinin süreci zorladığını aktarıyor.

Bugünkü tablo, çatışmaların durduğu ama savaşın kök nedenlerinin çözülmediği bir geçiş dönemini işaret ediyor. Ateşkesin “kâğıt üzerindeki” hedefleri (rehine/esir değişimi, geri çekilme, insani yardım, yeniden inşa) ancak sahada sürekli ve doğrulanabilir uygulama ile “fiilî bir savaş sonu”na dönüşebilir. Yönetim ve güvenlik düzenlemeleri, silahsızlanma, iki devletli çözüm perspektifi ve yargısal/insan hakları boyutları netleşmeden “savaş bitti” demek akademik ve hukuki açıdan isabetli değil.

Kaynakça:

• T24 – “Herkesin aklındaki soru: Gazze’yi kim yönetecek?” (18 Ekim 2025) ve “Ateşkes ne için?” analiz yazısı.

• Medyascope – “İsrail kabinesi ateşkes anlaşmasını onayladı: Şimdi ne olacak?” (10 Ekim 2025); “Gazze’de ateşkes sağlandı: Şartlar neler?” (15 Ocak 2025).

• BirGün – “İsrail, Gazze’de ateşkesi 47 kez ihlal etti: 38 kişi katledildi!”; ateşkes sonrası ihlaller ve sınır kapıları haberleri.

• BBC (video/analiz) – “What’s next for Gaza? BBC correspondents answer your questions.” (Ekim 2025, BBC News kanalında).

• Reuters – “Ceasefire offers Israel opportunity to end its international isolation.” (17 Ekim 2025).

• AP – “Palestinian death toll in Gaza tops 68,000 as Israel identifies a 10th hostage’s remains.” (18 Ekim 2025).